Tiêu chuẩn về chênh áp và áp suất phòng sạch

Để hạn chế sự xâm nhập và nhiễm chéo giữa các khu vực phòng sạch, việc kiểm soát và giám sát chênh lệch áp suất giữa phòng sạch và không gian liền kề luôn được ưu tiên hàng đầu. Để hiểu rõ hơn về yêu cầu thiết kế và phương pháp kiểm tra chênh lệch áp suất phòng sạch, mời bạn tham khảo bài viết dưới đây của SUNTECH.

Nội dung chính

1. Áp suất phòng sạch là gì?

Áp suất phòng sạch được hiểu là chỉ số đo áp suất khí trong phòng so với không khí bên ngoài, được đo bằng đơn vị Pascal (Pa) hoặc inches of water gauge (in. w.g) thông qua cảm biến áp suất.

Áp suất thường được chia thành 2 dạng (áp suất âm và áp suất dương). Phòng sạch có áp suất dương, tức là áp suất trong phòng cao hơn áp suất bên ngoài, giúp ngăn ngừa bụi bẩn, vi khuẩn và chất ô nhiễm khác xâm nhập từ bên ngoài. Ngược lại, phòng sạch có áp suất âm, tức là áp suất trong phòng thấp hơn áp suất bên ngoài, điều này khiến vi khuẩn và bụi bẩn có thể xâm nhập vào phòng sạch.

2. Chênh lệch áp suất phòng sạch

Chênh áp phòng sạch là sự chênh lệch về áp suất giữa hai phòng sạch hoặc giữa phòng sạch và môi trường bên ngoài.

Hiện tượng này xảy ra do không khí đi từ những nơi áp suất cao xuống nơi có áp suất thấp hơn hoặc ngược lại. Tuy nhiên nếu không kiểm soát bằng các nguyên lý chênh áp, hiện tượng trên sẽ gây nên sự nhiễm chéo, nhiễm bẩn, ảnh hưởng đến cấp sạch trong từng khu vực.

3. Chênh áp ảnh hưởng gì đến phòng sạch

Đối với một phòng sạch, việc duy trì cấp độ sạch là vô cùng quan trọng. Trong đó, việc kiểm soát chênh áp đóng vai trò quan trọng nhất để duy trì mức độ sạch cao, ngăn ngừa sự ô nhiễm từ bên ngoài và ngăn chặn lây nhiễm chéo.

Tác động cụ thể:

Khi cửa đóng: Duy trì mức độ sạch bằng cách lấp đầy không khí (áp suất thấp) hoặc đẩy không khí (áp suất dương), giúp ngăn chặn sự xâm nhập của ô nhiễm từ bên ngoài, ngay cả khi có khe hở nhỏ giữa cửa và khung.
Khi cửa mở: Đảm bảo luồng khí di chuyển với tốc độ đủ nhanh để đẩy lùi ô nhiễm xâm nhập khi cửa mở và nhân viên ra vào phòng.
Đối với các chất nguy hiểm: Áp suất âm được sử dụng để giữ cho không khí bên trong phòng sạch có áp suất thấp hơn môi trường xung quanh, ngăn chặn sự rò rỉ các chất nguy hiểm, hóa chất độc hại ra ngoài.

4. Yêu cầu về thiết kế áp suất trong phòng sạch

Thiết kế cho áp suất dương

Nguyên tắc thiết kế: Áp suất trong phòng sạch cao hơn so với áp suất trong không gian xung quanh (thường là so với không gian bên ngoài phòng sạch).

Không khí trong phòng sạch có áp suất dương luôn được bơm vào phòng bởi hệ thống lọc HEPA và hệ thống điều hòa không khí (HVAC). Áp suất dương đảm bảo không khí trong phòng sạch không bị nhiễm bẩn từ bên ngoài, bởi không khí trong phòng sẽ bị đẩy ra ngoài khi mở cửa, giúp ngăn chặn không khí bị ô nhiễm thâm nhập phòng sạch.

Thiết kế cho áp suất âm

Nguyên tắc thiết kế: Áp suất trong phòng thấp hơn so với áp suất không gian xung quanh.

Để tạo ra áp suất âm trong phòng sạch, lượng không khí hút từ bên ngoài vào phòng phải có tốc độ nhanh hơn không khí được đưa vào phòng trong một khoảng thời gian cụ thể. Áp suất âm, đồng nghĩa với việc không khí sẽ chảy vào phòng sạch để bù vào không gian với áp suất thấp, từ đó ngăn chặn các chất gây ô nhiễm khỏi di chuyển ra khỏi phòng sạch một cách hiệu quả.

5. Tiêu chuẩn về chênh lệch áp suất phòng sạch

Quy định chung

Theo quy tắc thiết kế phòng sạch, giá trị chênh lệch áp suất giữa các phòng sạch có cấp độ khác nhau không được nhỏ hơn 5 Pa.
Giá trị chênh lệch áp suất giữa khu vực sạch và khu vực không sạch không được nhỏ hơn 5 Pa.
Giá trị chênh lệch áp suất giữa khu vực sạch và bên ngoài không được nhỏ hơn 10 Pa.

Quy định theo GMP (Good Manufacturing Practice)

Chênh lệch áp suất không được nhỏ hơn 10 Pascal giữa các mức độ khác nhau của khu vực sạch hoặc giữa khu vực sạch và không sạch.

Chênh lệch áp suất phòng sạch theo quy định GMP

Phải tuân thủ và duy trì áp suất thích hợp tùy khu vực sạch, nhằm ngăn ngừa nhiễm bẩn, nhiễm chéo trong khu vực sạch.
Giữa các khu vực liền kề nơi thường xảy ra chênh lệch áp suất cần lắp đặt đồng hồ đo chênh lệch áp suất.

Xem thêm: Thực hành sản xuất tốt GMP trong thực phẩm

Một số tiêu chuẩn khác

Hiệp hội Công nghệ Sạch Quốc tế (IEST): Quy định tiêu chuẩn về áp suất dựa trên cấp độ lọc không khí và loại phòng sạch.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): Thiết lập tiêu chuẩn áp suất cho các phòng mổ và phòng sơ cứu.
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA): Thiết lập tiêu chuẩn áp suất cho phòng sạch trong sản xuất dược phẩm, chế phẩm y tế và các sản phẩm liên quan đến thực phẩm.
Tiểu bang California: Thiết lập tiêu chuẩn áp suất cho các phòng sạch trong các ngành công nghiệp và khoa học.

Xem thêm: Tiêu chuẩn FDA là gì? Điều kiện đạt chứng nhận FDA

6. Phương pháp kiểm tra chênh lệch áp suất phòng sạch

Sử dụng thiết bị đo áp suất chuyên dụng

Đây là phương pháp phổ biến và chính xác nhất để kiểm tra chênh lệch áp suất phòng sạch.

Cách đo:

Cần đặt thiết bị đo áp suất ở hai vị trí khác nhau (trong phòng sạch và bên ngoài phòng sạch).
Giá trị chênh lệch áp suất được tính bằng cách lấy hiệu số giữa hai giá trị đo được.

Sử dụng hệ thống giám sát tự động

Hệ thống này sử dụng các cảm biến áp suất để đo áp suất bên trong và bên ngoài phòng sạch. Dữ liệu sau khi đo sẽ được ghi lại và hiển thị trực tiếp trên màn hình hoặc lưu trữ trong bộ nhớ. Hệ thống có khả năng cài đặt để cảnh báo ngay lập tức khi chênh lệch áp suất vượt quá giới hạn cho phép, giúp phòng sạch luôn duy trì được điều kiện làm việc an toàn và hiệu quả.

Sử dụng bột hoặc khói để kiểm tra

Phương pháp này thường được sử dụng cho các phòng sạch nhỏ hoặc có cấp độ áp suất thấp.

Cách đo:

Rắc bột hoặc phun khói vào phòng sạch, sau đó quan sát xem bột/khói có di chuyển ra ngoài hay không.
Nếu bột/khói di chuyển ra ngoài phòng sạch, chứng tỏ chênh lệch áp suất không đủ lớn.

Lưu ý:

Việc kiểm tra chênh lệch áp suất phòng sạch cần được thực hiện thường xuyên, ít nhất là mỗi tháng một lần.
Nên sử dụng các thiết bị đo áp suất được hiệu chuẩn chính xác.
Cần ghi lại kết quả kiểm tra và lưu trữ hồ sơ để truy xuất khi cần thiết.

Mỗi phương pháp sẽ có ưu điểm và hạn chế riêng. Do đó, việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào các yếu tố như kích thước của phòng sạch, mức độ quan trọng của phòng và ngân sách của khách hàng.

Bài viết trên vừa cung cấp thông tin về Chênh áp và áp suất phòng sạch. SUNTECH hy vọng qua bài viết này bạn sẽ biết thêm nhiều kiến thức về áp suất phòng sạch.