Trong bối cảnh ngành công nghiệp điện tử ngày càng đòi hỏi sự chính xác và kiểm soát môi trường nghiêm ngặt, phòng sạch đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhà máy sản xuất. Đặc biệt với các doanh nghiệp chuẩn bị đầu tư dây chuyền mới, việc hiểu đúng về các tiêu chuẩn phòng sạch điện tử sẽ là nền tảng để tối ưu chi phí, đảm bảo hiệu quả vận hành và đáp ứng yêu cầu từ đối tác FDI/OEM.
1. Phòng sạch điện tử – Nền tảng trong chuỗi sản xuất công nghệ cao
Trong sản xuất điện tử hiện đại (SMT, module camera, bán dẫn…), phòng sạch không còn là hạng mục phụ trợ mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Môi trường này giúp kiểm soát bụi mịn, ổn định nhiệt độ – độ ẩm và loại bỏ nguy cơ từ tĩnh điện (ESD), vốn là các yếu tố dễ gây lỗi linh kiện.
Với các doanh nghiệp đang lên kế hoạch đầu tư nhà máy, triển khai phòng sạch ngay từ đầu là cách hiệu quả để giảm thiểu sai lỗi, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật và vượt qua các yêu cầu đánh giá từ đối tác FDI hoặc OEM.
Ngược lại, sản xuất không có phòng sạch sẽ đối mặt với rủi ro về chất lượng và mất cơ hội tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
2. ESD là gì? Vì sao bắt buộc trong phòng sạch điện tử?
ESD (Electro Static Discharge) – hiện tượng phóng tĩnh điện – là nguyên nhân hàng đầu gây lỗi IC, hỏng vi mạch hoặc làm giảm tuổi thọ thiết bị điện tử.
Để phòng ngừa rủi ro này, phòng sạch điện tử cần tích hợp đầy đủ các giải pháp kiểm soát ESD:
- Sàn vinyl chống tĩnh điện
- Bàn thao tác, dây tiếp địa, trang phục phòng sạch chuyên dụng
- Thiết bị đo và giám sát ESD định kỳ theo chuẩn ANSI/ESD S20.20
Bên cạnh ESD, một phòng sạch đạt chuẩn còn phải tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế về cấp độ sạch và vận hành môi trường.
3. Tiêu chuẩn bắt buộc trong thiết kế phòng sạch điện tử
Một số tiêu chuẩn phòng sạch điện tử, doanh nghiệp cần lưu ý khi xây dựng phòng sạch.
ISO 14644-1
- Tiêu chuẩn quốc tế ISO về phân loại cấp độ sạch theo nồng độ hạt bụi/m³ không khí.
- Được áp dụng rộng rãi trong các nhà máy SMT, module camera, bán dẫn…
- Phổ biến nhất là cấp ISO Class 8 (khu vực chung) và Class 7 (khu lắp ráp chính xác).
ISO 14644-3
- Hướng dẫn phương pháp đo áp suất chênh lệch, luồng khí, kiểm tra rò rỉ hệ thống.
- Là cơ sở để nghiệm thu kỹ thuật phòng sạch sau khi thi công.
ANSI/ESD S20.20
- Tiêu chuẩn bắt buộc để thiết lập và duy trì hệ thống kiểm soát tĩnh điện.
- Áp dụng cho tất cả khu vực sản xuất điện tử có nguy cơ phát sinh ESD.
- Được nhiều tập đoàn công nghệ lớn sử dụng để đánh giá nhà cung ứng.
ISO 14698 (nếu cần)
- Dành cho các nhà máy điện tử tích hợp thiết bị y tế hoặc yêu cầu kiểm soát vi sinh.
- Không bắt buộc trong mọi trường hợp, nhưng nên áp dụng nếu sản phẩm liên quan đến y tế, sinh học.
FS209E (tiêu chuẩn tham chiếu)
- Là tiêu chuẩn phân loại phòng sạch cũ của Mỹ, từ Class 1 đến Class 100.000.
- Dù không còn cập nhật, nhưng vẫn được một số đối tác quốc tế sử dụng trong kiểm định.
>> Tư vấn tiêu chuẩn phù hợp, lên bản vẽ thiết kế, thi công phòng sạch điện tử
4. Phòng sạch điện tử cần nhiệt độ, độ ẩm bao nhiêu?
Để đảm bảo hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm, phòng sạch điện tử cần duy trì các thông số môi trường ổn định. Dưới đây là các ngưỡng kỹ thuật khuyến nghị:
| Yếu tố | Ngưỡng phù hợp | Mục tiêu kiểm soát |
| Nhiệt độ | 21–25°C | Ổn định vật liệu & hạn chế giãn nở PCB |
| Độ ẩm | 0–60% | Giảm phát sinh ESD |
| Áp suất chênh | ≥15 Pa | Ngăn dòng khí bẩn di chuyển ngược về khu vực sạch |
| Tốc độ khí | ≥0.45 m/s | Đảm bảo đẩy bụi hiệu quả, duy trì hướng khí ổn định |
Lưu ý: Các thông số trên có thể được hiệu chỉnh tùy theo cấp độ sạch và yêu cầu kỹ thuật từng khu vực.
5. Q&A: Giải đáp cho doanh nghiệp mới đầu tư phòng sạch điện tử
Bạn đang trong quá trình tìm hiểu để đầu tư phòng sạch cho nhà máy điện tử? Dưới đây là những câu hỏi phổ biến mà SUNTECH thường nhận được từ các doanh nghiệp giai đoạn đầu. Nếu còn thắc mắc khác, vui lòng điền vào form để đội ngũ kỹ sư của chúng tôi tư vấn chi tiết.
==> [FORM GIẢI ĐÁP THẮC MẮC]
Doanh nghiệp sản xuất điện tử mới nên chọn cấp độ sạch nào?
- ISO Class 8 là lựa chọn phù hợp nếu chỉ thực hiện các công đoạn lắp ráp cơ bản, cần kiểm soát bụi và tĩnh điện ở mức tiêu chuẩn.
- ISO Class 7 nên được cân nhắc nếu doanh nghiệp sản xuất các module chính xác như SMT, cảm biến, bán dẫn… – nơi yêu cầu kiểm soát hạt mịn và ESD nghiêm ngặt hơn.
Phòng sạch có thể thi công theo từng giai đoạn không?
Hoàn toàn có thể. Đây là phương án được nhiều doanh nghiệp áp dụng để tối ưu ngân sách.
- Giai đoạn 1: Thi công hệ thống panel, lắp đặt HVAC chính, hoàn thiện sàn vinyl chống tĩnh điện để đưa vào vận hành cơ bản.
- Giai đoạn 2: Nâng cấp FFU, lọc HEPA/ULPA, mở rộng diện tích khi cần tăng sản lượng hoặc nâng cao cấp độ sạch.
Làm phòng sạch điện tử tốn bao nhiêu?
Chi phí thi công phòng sạch điện tử tiêu chuẩn dao động từ 8-9 triệu VNĐ/m², tùy vào cấp độ sạch và cấu hình kỹ thuật.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần dự trù thêm chi phí cho:
- Hệ thống điều hòa chính xác
- Thiết bị ESD và trang phục phòng sạch
- Hệ thống giám sát môi trường
- Chi phí đo test – nghiệm thu theo ISO và ANSI/ESD
Làm thế nào để thiết kế phòng sạch điện tử vừa hiệu quả vừa tiết kiệm?
- Ưu tiên thiết kế theo nguyên tắc: đơn giản – hiệu quả – có thể mở rộng.
- Không nên đầu tư dàn trải ngay từ đầu nếu sản lượng chưa ổn định.
- Nên hợp tác với đơn vị có kinh nghiệm thi công phòng sạch điện tử để được tư vấn cấu hình phù hợp và lộ trình triển khai rõ ràng.
Đầu tư phòng sạch là bước đi chiến lược trong lộ trình xây dựng nhà máy sản xuất điện tử đạt chuẩn. Việc lựa chọn đúng cấp độ sạch, lộ trình triển khai, tiêu chuẩn phòng sạch điện tử phù hợp và đơn vị thi công ngay từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, đảm bảo vận hành ổn định và đáp ứng các yêu cầu khắt khe từ đối tác FDI hoặc OEM.
