Trong các lĩnh vực sản xuất thực phẩm, dược phẩm, linh kiện điện tử và chất bán dẫn, ô nhiễm chéo là vấn đề đáng lo ngại. Để kiểm soát hiệu quả tình trạng này, Air Lock được sử dụng nhằm duy trì môi trường sạch, phù hợp với quy trình sản xuất. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm Air Lock cũng như những loại chốt gió phòng sạch phổ biến hiện nay.
1. Air Lock là gì?
Air Lock, hay còn gọi là chốt gió hoặc khóa gió phòng sạch, là một khu vực trung gian khép kín giữa các phòng có điều kiện môi trường khác nhau. Đây là một khu vực khép kín được trang bị một hoặc nhiều cửa, với cơ chế đảm bảo các cửa không bao giờ mở cùng lúc.
Hiện nay, các hệ thống Air Lock hiện đại thường sử dụng khóa liên động điện tử để tự động hóa quá trình đóng/mở cửa và đảm bảo duy trì các thông số môi trường như nhiệt độ, áp suất và mức độ bụi theo tiêu chuẩn quy định. Một số hệ thống còn được tích hợp tính năng cảnh báo khi phát hiện sự cố như áp suất thay đổi đột ngột hoặc cửa mở quá lâu.
Phòng Air Lock có thể được sử dụng cho cả nhân sự và hàng hóa trong quá trình di chuyển qua các khu vực cần kiểm soát, nhưng không hoạt động để làm lối thoát hiểm khẩn cấp.
Công dụng của chốt gió phòng sạch
Chốt gió thường được sử dụng ở các phòng sạch yêu cầu kiểm soát chặt chẽ về áp suất và chất lượng không khí. Hoạt động như một trạm trung gian tại các phòng sạch, nhằm hạn chế ngăn ngừa sự nhiễm chéo và nhiễm bẩn giữa các khu vực có tiêu chuẩn sạch khác nhau, hoặc giữa phòng sạch và môi trường bên ngoài.
Ngoài ra, chốt gió còn là một thành phần kiến trúc quan trọng trong việc kiểm soát hệ thống sưởi, thông gió và điều hòa không khí (HVAC), đảm bảo phân loại và duy trì chất lượng không khí. Chúng giúp chuyển đổi giữa các cấp độ sạch, chẳng hạn từ ISO 8 sang ISO 7 hoặc từ Cấp C sang Cấp B, thông qua việc duy trì áp suất phù hợp và kiểm soát luồng không khí.
2. Cấu tạo cơ bản của Air Lock
Cấu trúc của Air Lock bao gồm các thành phần chính sau:
- Vách ngăn: Làm từ các vật liệu có tính năng cách nhiệt và chống nhiễm bẩn cao như panel phòng sạch, thép sơn tĩnh điện hoặc thép không gỉ,… giúp ngăn chặn sự xâm nhập của bụi bẩn và vi khuẩn.
- Cửa: Sử dụng chất liệu panel, PVC,…cửa được trang bị cơ chế khóa liên động (Interlock) để đảm bảo không thể mở hai cửa cùng lúc, giảm thiểu nguy cơ nhiễm chéo.
- Hệ thống điều hòa không khí: Duy trì áp suất ổn định và kiểm soát chất lượng không khí trong khu vực, đảm bảo điều kiện lý tưởng cho môi trường sạch.
- Hệ thống chiếu sáng: Cung cấp ánh sáng cần thiết cho quá trình di chuyển và thao tác trong Chốt gió, đảm bảo hiệu quả vận hành.
4. Phân loại Air Lock
Các loại Air Lock thông dụng
- Cascade AirLock: Đây là loại chốt gió phổ biến nhất, gồm hai hoặc ba phòng đệm được nối tiếp. Mỗi phòng đệm có chức năng duy trì áp suất không khí ở mức trung gian, nằm giữa áp suất bên ngoài và bên trong phòng sạch, trong khi phòng cuối cùng có áp suất tương đương với phòng sạch.
- Bubble AirLock: Loại airlock này có áp suất không khí bên trong cao hơn so với môi trường bên ngoài. Thiết kế này giúp ngăn chặn hiệu quả sự xâm nhập của bụi bẩn và vi khuẩn vào khu vực sản xuất hoặc lưu trữ.
- Sink AirLock: Ngược lại với Bubble Airlock, loại này có áp suất không khí bên trong thấp hơn so với bên ngoài. Thiết kế này nhằm bảo vệ khu vực sản xuất hoặc lưu trữ khỏi các chất độc hại và nguy hiểm từ môi trường bên ngoài.
- Poten Compound AirLock: Loại airlock này là sự kết hợp giữa Bubble Airlock và Sink Airlock. Là mô hình airlock hai ngăn, tạo thêm 1 lớp ngăn chặn yếu tố gây nguy hại cho phòng sạch.
Phân loại theo mục đích sử dụng
- Airlock cho nhân sự: Loại này được thiết kế để bảo vệ nhân viên khỏi bụi bẩn và vi khuẩn xâm nhập từ bên ngoài, đảm bảo an toàn và tiêu chuẩn vệ sinh trong phòng sạch.
- Airlock cho vật liệu: Chức năng tương tự như airlock cho nhân sự, nhưng tập trung vào việc ngăn chặn ô nhiễm cho các vật tư và hàng hóa trong quá trình sản xuất hoặc lưu trữ.
- Airlock bảo vệ chống hợp chất độc hại: Được thiết kế đặc biệt để ngăn chặn sự xâm nhập của các chất độc hại, giúp duy trì môi trường làm việc an toàn trong các khu vực sản xuất hoặc lưu trữ.
Phân loại theo áp suất không khí
- Airlock áp suất dương: Loại này có áp suất bên trong cao hơn so với bên ngoài, giúp ngăn ngừa hiệu quả sự xâm nhập từ môi trường bên ngoài.
- Airlock áp suất âm: Đặc trưng bởi áp suất không khí bên trong thấp hơn, thiết kế này giúp bảo vệ khu vực làm việc khỏi các yếu tố không mong muốn từ môi trường bên ngoài.
5. Air Lock trong nhà máy GMP
Trong cơ sở sản xuất dược phẩm, các rủi ro ô nhiễm không thể loại bỏ hoàn toàn thông qua việc thử nghiệm sản phẩm cuối cùng. Thay vào đó, việc kiểm soát phải được thực hiện ngay từ khâu thiết kế không gian sản xuất. Tiêu chuẩn GMP đưa ra các yêu cầu nghiêm ngặt nhằm đảm bảo môi trường sản xuất không chỉ sạch sẽ mà còn duy trì ổn định trong suốt quá trình vận hành, từ đó bảo vệ chất lượng sản phẩm một cách nhất quán
Phòng sạch được xây dựng với mục đích tạo ra môi trường sản xuất đạt tiêu chuẩn cao, ngăn ngừa tối đa nguy cơ ô nhiễm. Nhân viên khi vào phòng sạch phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình thay đồ, khử khuẩn và các hướng dẫn vệ sinh để đảm bảo an toàn. Việc thiết kế AirLock, kết hợp với phòng thay đồ và phòng đệm, cùng với các biện pháp an toàn hàng đầu, sẽ tối ưu hóa hiệu quả hoạt động của phòng sạch, đồng thời đảm bảo rằng môi trường sản xuất luôn đạt tiêu chuẩn tối đa.
6. Một số lưu ý khi vận hành Air Lock phòng sạch
- Quy trình mở cửa phải tuân thủ nghiêm ngặt để hạn chế nguy cơ nhiễm bẩn do áp suất giảm.
- Luôn duy trì hệ thống khóa liên động để ngăn mở đồng thời hai cửa.
- Đảm bảo hướng luồng không khí trong Airlock không bị đảo chiều.
- Hiểu rõ yêu cầu áp suất từ giai đoạn đầu của dự án.
- Sử dụng các thiết bị nhập như nút nhấn, bảng quan sát hoặc đầu đọc sinh trắc học để kiểm soát ra vào.
- Chỉ những người được chỉ định mới được phép vào Airlock để đảm bảo an toàn và bảo mật.
Lưu ý khi bố trí kệ, tủ trong khu vực chốt gió
- Kích thước phù hợp với diện tích airlock để đảm bảo không gian di chuyển và vận hành.
- Vị trí thuận tiện cho việc lấy và cất đồ.
- Chất liệu có khả năng chống bụi bẩn và vi khuẩn.
- Cách bố trí sao cho không cản trở lưu lượng không khí trong AirLock.
Bảo vệ môi trường sạch và ngăn ô nhiễm chéo là yêu cầu quan trọng trong nhiều lĩnh vực như y tế, linh kiện bán dẫn, thực phẩm, dược phẩm,… Vì vậy, Air Lock được ứng dụng rộng rãi trong các khu vực phòng sạch. Nếu bạn cần tư vấn về Air Lock hoặc thiết bị phòng sạch khác, hãy liên hệ với SUNTECH để được hỗ trợ.
Liên hệ:
- Phone: 0986 656 683
- Email: info@pssuntech.com
Xem thêm: Một số thiết bị phổ biến trong phòng sạch